Útskýrt: Hvers vegna mótmælti Donald Trump því að öldungadeild Bandaríkjaþings viðurkenndi armenska þjóðarmorðið?

Armenskir ​​Bandaríkjamenn hafa beitt sér fyrir því í mörg ár og þrýst á um opinbera viðurkenningu á armenska þjóðarmorðinu en Bandaríkin höfðu verið treg til að taka opinbera afstöðu til málsins til að koma í veg fyrir að Tyrkland reiði reiði, stefnumótandi bandamann NATO.

SKRÁ – Á þessari skráarmynd frá 13. nóvember 2019 tekur Donald Trump forseti í hendur Recep Tayyip Erdogan, forseta Tyrklands, á blaðamannafundi í austursal Hvíta hússins í Washington. Utanríkisráðuneytið segir að nýlegar aðgerðir þingsins til að viðurkenna þjóðarmorð á Armeníu endurspegli ekki stefnu Trump-stjórnarinnar. (AP mynd)

Öldungadeild Bandaríkjaþings samþykkti í síðustu viku ályktun þar sem fjöldamorð á Armenum frá 1915 til 1922 voru viðurkennd sem þjóðarmorð, sem Tyrkir hafa stöðugt verið á móti. Ályktunin viðurkenndi og viðurkenndi dráp Tyrkjaveldis á um það bil 1,5 milljón Armena.

Hvað gerðist á armenska þjóðarmorðinu?

Þó Tyrkir séu ósammála, er samdóma álit sagnfræðinga að í þjóðarmorðinu á Armenum í fyrri heimsstyrjöldinni hafi hundruð þúsunda Armena farist af völdum morða, hungurs og sjúkdóma, þegar þeir voru fluttir af Tyrkjum frá Tyrklandi í Tyrklandi frá austurhluta Anatólíu. Erfitt er að áætla heildarfjölda Armena sem létust í þjóðarmorðinu. Armenska dreifingin segir að um það bil 1,5 milljónir hafi látist en Tyrkir hafna þeirri tölu og halda því fram að um 300.000 hafi farist. Alþjóðasamtök þjóðarmorðsfræðinga áætla að meira en 1 milljón Armena hafi látist.

Af hverju mótmælir Tyrkland þjóðarmorðinu á Armenum?

Samningur Sameinuðu þjóðanna um þjóðarmorð lýsir þjóðarmorði sem aðgerðum sem miða að því að tortíma þjóðernis-, þjóðernis-, kynþátta- eða trúarhópi í heild eða að hluta. Deilan snýst um hvort morðin hafi verið að yfirlögðu ráði. Armenar, ríkisstjórnir og sumir sagnfræðingar telja að þjóðarmorð Armena hafi verið yfirveguð herferð til að útrýma armensku þjóðinni, á meðan Tyrkland og sumir aðrir sagnfræðingar hafna því.

Þó Tyrkir séu sammála um að nokkur grimmdarverk hafi verið framin gegn Armenum, hafna þeir fullyrðingum um að kerfisbundin tilraun hafi verið gerð til að taka þátt í að tortíma Armenum.

Hvers vegna gerðist þjóðarmorð Armena?

Rætur armenska þjóðarmorðsins má finna í sögulegri mismunun og misnotkun sem Armenar urðu fyrir undir stjórn Ottómana. Armenar voru fyrstir til að gera kristni að opinberri trú. Armenska þjóðin sem lifði undir stjórn Ottómana var minnihlutahópur í múslimsku ríki og stóð frammi fyrir mismunun og áskorunum í daglegu lífi sínu og í að iðka trú sína. Félags- og efnahagsleg velgengni Armena olli gremju í Tyrkjaveldi, sem óttuðust að hópurinn myndi bera hollustu við Rússland vegna sameiginlegrar trúar þeirra, sem Tyrkjaveldi deildi óstöðugum landamærum með.

Þessar and-armensku tilfinningar urðu sterkari eftir því sem Tyrkjaveldi féll og féllu saman við að Armenar náðu árangri í baráttu sinni til að tryggja grundvallar borgararéttindi í heimsveldinu. Undir lok 19. aldar hóf tyrkneski höfðinginn Abdul Hamid II víggirðing gegn Armenum, sem ríkið hefur viðurkennt, og útrýmdi heilu þorpunum.

Árið 1908 komst umbótahópur sem kallaður var Ungir Tyrkir til valda, sem steypti Abdul Hamid II sultan af stóli í þágu stjórnskipunarstjórnar. Hins vegar kom tilkoma nýju leiðtoganna ekki í veg fyrir pogroms gegn Armenum.

Þegar fyrri heimsstyrjöldin hófst buðu Armenar sig fram með rússneska hernum til að berjast gegn Tyrkjum í Caucuses. Ásamt sögulegri mismunun og því að Armenar ákváðu að berjast fyrir rússneska herinn, varð tyrknesk stjórnvöld til að fjarlægja Armena frá átakasvæðum meðfram austurvígstöðvunum.

Hvað gerðist á armenska þjóðarmorðinu?

Minningardegi armenska þjóðarmorðsins er minnst 25. apríl á hverjum degi í tilefni dagsins þegar þjóðarmorð á Armenum hófust árið 1915. Tyrknesk stjórnvöld handtóku og tóku af lífi armenska menntamenn og venjulegir Armenar voru þvingaðir út af heimilum sínum og eignir þeirra voru gerðar upptækar. Armenar í Ottoman-hernum voru sundraðir eða drepnir. Þjóðarmorðinu lauk árið 1922.

Eftir fyrri heimsstyrjöldina voru nokkrir háttsettir tyrkneskir herforingjar dæmdir fyrir rétt fyrir að hafa beitt Armenum misnotkun og voðaverk. Meðlimir umbótahópsins, Ungir Tyrkir, flúðu til útlanda og voru dæmdir til dauða að fjarveru.

SKRÁ - Á þessari 24. apríl 2019, skráarmynd, halda mótmælendur andlitsmyndir af armenskum menntamönnum á fundi sem haldinn var til að minnast 104 ára afmælis fjöldadráps Armena í Tyrkjum í Tyrklandi árið 1915 í Istanbúl. (AP mynd/Lefteris Pitarakis, skrá)

Hvaða lönd viðurkenna armenska þjóðarmorðið?

Meira en 20 lönd um allan heim hafa opinberlega viðurkennt þjóðarmorð í Armeníu, ásamt Evrópuþinginu og SÞ. Þó að stjórnvöld í Wales, Skotlandi og Norður-Írlandi viðurkenna þjóðarmorð á Armenum, hefur Bretland ekki gert það opinberlega. Gagnrýnendur segja að opinber afstaða Bretlands eigi rætur að rekja til ótta við að slíkar opinberar aðgerðir myndu fjarlæga Tyrkland, mikilvægan bandamann NATO.

Ísraelar hafa einnig verið tregir til að viðurkenna þjóðarmorð Armena vegna þess að þeir óttast viðbrögð Tyrklands og að tengslin við hernaðarlega bandamann á svæðinu versni. Þar til nýlega höfðu Bandaríkin verið treg til að veita armenska þjóðarmorðinu opinbera viðurkenningu með því að nota stöðu sína sem mikilvægan bandamann NATO og með því að ógna tvíhliða samskiptum.

Hvers vegna var Hvíta húsið tregt til að viðurkenna þjóðarmorð Armena?

Donald Trump er ekki eini leiðtogi Bandaríkjanna sem neitar opinberri viðurkenningu á þjóðarmorðinu í Armeníu. Forveri hans, Barack Obama, hafnaði kosningaloforðum undir lok annars kjörtímabils síns í forsetaembættinu með því að hætta að nota hugtakið „þjóðarmorð“, sem hann hafði notað í herferðum sínum áður en hann varð forseti árið 2008.

Armenskir ​​Bandaríkjamenn hafa beitt sér fyrir því í mörg ár og þrýst á um opinbera viðurkenningu á armenska þjóðarmorðinu en Bandaríkin höfðu verið treg til að taka opinbera afstöðu til málsins til að koma í veg fyrir að Tyrkland reiði reiði, stefnumótandi bandamann NATO. Undanfarnar vikur hafði Trump notað þrjá öldungadeildarþingmenn repúblikana til að koma í veg fyrir ályktun öldungadeildarinnar en gæti hafa verið ófær um að halda því áfram, sem leiddi til ályktunar síðustu viku. Atkvæðagreiðsla öldungadeildarinnar kom eftir að húsið samþykkti ráðstöfunina í síðasta mánuði sem átti sér stað á meðan Trump og Erdogan funduðu í Washington D.C.

Eftir atkvæðagreiðsluna í öldungadeildinni hótaði Recep Tayyip Erdogan, forseti Tyrklands, að viðurkenna fjöldamorð á frumbyggjum í Norður-Ameríku sem þjóðarmorð. Bandaríska utanríkisráðuneytið hafnaði atkvæðagreiðslu öldungadeildarinnar og sagði að opinber afstaða Bandaríkjastjórnar hefði ekki breyst þrátt fyrir atkvæðagreiðsluna. Í yfirlýsingu á afmæli morðanna í apríl hafði Trump heiðrað fórnarlömb eins verstu fjöldagrimmdarverka 20. aldar, en eins og Obama hætti hann við að nota orðið þjóðarmorð. Erdogan sagði atkvæði þingsins og öldungadeildarinnar einskis virði og mesta móðgun við Tyrkland.

Deildu Með Vinum Þínum: