Útskýrt: Þegar Jammu og Kasmír áttu sinn eigin forsætisráðherra og Sadr-e-Riyasat

J&K hafði sinn eigin forsætisráðherra og Sadr-e-Riyasat til 1965, þegar J&K stjórnarskránni var breytt (Sjötta stjórnarskrá J&K breytingalaga, 1965) af þáverandi þingstjórn.

Kasmírskur maður fer á bát við Dal vatnið í Srinagar. (Express mynd eftir Shuaib Masoodi / File)

Nýlegar yfirlýsingar þjóðarráðstefnuleiðtogans Omar Abdullah og Narendra Modi forsætisráðherra hafa beint kastljósinu að tveimur fyrrverandi stöðum í Jammu og Kasmír - J&K forsætisráðherra og Sadr-e-Riyasat (forseti ríkisins).

Eftir yfirlýsingu Amit Shah, forseta BJP, um að grein 35A gæti verið felld úr gildi fyrir 2020, vísaði Omar til þess tíma þegar J&K var með eigin Sadr-e-Riyasat og forsætisráðherra. Inshallah, við munum líka fá það til baka, sagði hann. Modi gagnrýndi í kjölfarið Omar á fundi og tísti einnig: Landsfundur vill 14:00, 1 í Kasmír og 1 fyrir restina af Indlandi... Þar til Modi er þar getur enginn skipt Indlandi!

J&K forsætisráðherra

J&K hafði sinn eigin forsætisráðherra og Sadr-e-Riyasat til 1965, þegar J&K stjórnarskránni var breytt (Sjötta stjórnarskrá J&K breytingalaga, 1965) af þáverandi þingstjórn, sem kom í stað þessara tveggja embættis með aðalráðherra og seðlabankastjóra í sömu röð.

Fyrsti forsætisráðherra J&K, skipaður af Dogra höfðingja Maharaja Hari Singh, var Sir Albion Banerjee (1927-29). Ríkið hafði níu forsætisráðherra til viðbótar fyrir sjálfstæði. Sá fyrsti eftir sjálfstæði var Mehr Chand Mahajan (október 1947-mars 1948). Í hans stað var Sheikh Mohammad Abdullah, sem fram að því hafði verið yfirmaður stjórnsýslunnar.

Þegar Abdullah var handtekinn samkvæmt skipunum Jawaharlal Nehru 9. ágúst 1953, var Bakshi Ghulam Mohammad skipaður forsætisráðherra J&K. Næstu tveir forsætisráðherrar J&K voru Khwaja Shamsuddin (1963-64) og Ghulam Mohammad Sadiq, leiðtogi þingsins (til 30. mars 1965).

Lesa | Farooq Abdullah: Narendra Modi, Amit Shah „stærstu óvinir fólks“

Það var í valdatíð Sadiq sem miðstöðin kom í stað þessara tveggja staða. Reyndar varð Sadiq fyrsti yfirráðherra J&K, gegndi embættinu til desember 1971.

Sadr-e-Riyasat

Stjórnlagaþing J&K var sett í september 1951 og tvístrað 25. janúar 1957. J&K stjórnarskráin var samþykkt 17. nóvember 1956 en tók aðeins gildi 26. janúar 1957.

Þann 10. júní 1952 lagði grunnreglunefndin sem skipuð var af J&K stjórnlagaþingi til að stofnun erfðastjórnar yrði lögð niður og embætti þjóðhöfðingja yrði kjörbundið. Tveimur dögum síðar samþykkti stjórnlagaþing skýrsluna einróma. Stjórnlagaþingið ályktaði að þjóðhöfðinginn, Sadr-e-Riyasat að nafni, yrði kosinn af löggjafarþinginu til fimm ára og viðurkenndur af forseta Indlands.

Miðstöðin samþykkti ekki upphaflega vegna þess að hún stangaðist á við ákvæði 370. greinar þar sem Maharaja, sem starfaði að ráði ráðherraráðsins, var viðurkenndur sem þjóðhöfðingi. Eftir samningaviðræður var málið leyst 24. júlí 1952, þegar Nýja Delí samþykkti að leyfa J&K að viðurkenna kjörinn Sadr-e-Riyasat í stað skipaðs ríkisstjóra. Aðeins fastráðinn íbúi J&K gæti orðið Sadr-e-Riyasat. Þegar löggjafarþingið hafði kosið þá þurfti að viðurkenna Sadr-e-Riyasat og síðan skipað af forseta Indlands.

Að tillögu J&K stjórnlagaþings gaf forsetinn út stjórnarskrárskipun 17. nóvember 1952 samkvæmt grein 370 þar sem hann sagði að ríkisstjórnin ætti við hinn kjörna Sadr-e-Riyasat, sem starfaði eftir aðstoð og ráðgjöf ráðherraráðs. Eina málamiðlunin sem J&K forystan gerði var að velja son Maharaja Hari Singh og höfðingja síðan 1949, Karan Singh, sem fyrsta Sadr-e-Riyasat.

Karan Singh hefur verið eini Sadr-e-Riyasat, sem starfaði frá 17. nóvember 1952, þar til embættið var lagt niður og settur ríkisstjóri í staðinn 30. mars 1965. Reyndar varð Karan Singh fyrsti ríkisstjórinn líka.

Breytingin

Sjötta breytingin á J&K stjórnarskránni, framkvæmd árið 1965, gerði grundvallarbreytingu á grunnskipulagi hennar. Samkvæmt kafla 147 á að samþykkja breytingar af Sadr-e-Riyasat eftir að frumvarp hefur verið samþykkt með tveimur þriðju hluta þingsins, en kafli 147 sjálft er ekki hægt að breyta af ríkislöggjafanum og ekki heldur breytingar sem breytir ákvæðum stjórnarskrár Indlands eftir því sem við á í tengslum við J&K. Sadr-e-Riyasat var hins vegar skipt út fyrir ríkisstjóra yfir J&K stjórnarskrána, nema í kafla 147 sem ekki var hægt að breyta. Þetta hefur leitt til tilvistar tvenns konar þjóðhöfðingja í stjórnarskránni - Sadr-e-Riyasat sem og ríkisstjóri. Árið 1975 bannaði forsetaskipun sem gefin var út samkvæmt grein 370 J&K löggjafanum frá því að gera breytingar á J&K stjórnarskránni varðandi skipun og vald seðlabankastjóra.

Í desember 2015 úrskurðaði hæstiréttur J&K að breyting á stöðu Sadr-e-Riyasat í seðlabankastjóra væri í bága við stjórnarskrá. „Kvöl“ staða þjóðhöfðingja var mikilvægur eiginleiki stjórnarskrárbundins sjálfræðis sem ríkið naut, hluti af „grunnramma“ stjórnarskrárinnar og því ekki innan breytingavalds ríkislöggjafans, segir í dómnum. Það bætti við: Hvað varðar fyrrgreinda breytingu er seðlabankastjóri skipaður af forseta og á að vera þjóðhöfðingi. Embætti þjóðhöfðingja í kjölfar breytinga hættir að vera „valgreint“. Sjötta breytingin breytti því ekki aðeins nafnaskránni, heldur hæfi, háttur og aðferð við skipun ríkishöfðingja.

Helstu flokkar J&K, sérstaklega landsráðstefnan, en stofnandi hennar, Sheikh Mohammad Abdullah, gegndi lykilhlutverki í aðild ríkisins árið 1947, hafa krafist þess að sjálfstæði J&K verði endurreist í upprunalega stöðu eins og samþykkt var í samningaviðræðunum 1947. Árið 2000, þegar NC var við völd eftir að hafa sigrað með tveimur þriðju hluta atkvæða árið 1996, samþykkti löggjafarþingið skýrslu um sjálfsstjórn ríkisins þar sem leitað var eftir endurreisn sjálfsforræðis ríkisins í stöðu 1953, sem hefði þýtt endurreisn forsætisráðherra. og Sadr-e-Riyasat stöður. Þáverandi ríkisstjórn Vajpayee hafnaði í stuttu máli ályktuninni sem þingið samþykkti.

Deildu Með Vinum Þínum: