Útskýrt: Hjúskaparréttindi fyrir Hæstarétti

Hæstiréttur ætlar að hefja umfjöllun um áskorun á ákvæði í persónulögum hindúa sem skyldar maka til sambúðar. Á hvaða forsendum er því mótmælt og hvernig hafa dómstólar dæmt áður?

Í kröfunni til Hæstaréttar er því haldið fram að endurheimt hjónabands með heimild dómstóla hafi jafngilt þvingunaraðgerð af hálfu ríkisins. (Hraðskjalasafn)

Í næstu viku er búist við því að Hæstiréttur muni taka upp nýja áskorun á ákvæðið sem leyfir endurheimt hjónabandsréttinda samkvæmt persónulögum hindúa. Árið 2019 hafði þriggja dómara Hæstaréttardómara fallist á að hlýða á málsástæðurnar.

Fréttabréf| Smelltu til að fá bestu útskýringar dagsins í pósthólfið þitt

Hvað er ákvæðið sem áskorun er?

Í 9. lið hindúa hjúskaparlaga, 1955, sem fjallar um endurheimt hjónabandsréttinda, segir: Þegar annað hvort eiginmaður eða eiginkona hefur, án skynsamlegrar afsökunar, sagt sig úr félagi hins, getur sá sem er þverbrotinn sótt um, með beiðni til getur héraðsdómur, um endurheimt hjúskaparréttar, kveðið á um endurheimt hjúskaparréttar í samræmi við það, ef hann er fullviss um sannleiksgildi þeirra staðhæfinga sem fram koma í slíkri beiðni og að engin lagaleg rök séu fyrir hendi fyrir því að ekki skuli fallast á umsóknina.

Hvað eru hjúskaparréttindi?

Hjúskaparréttindi eru réttindi sem skapast við hjónaband, það er réttur eiginmanns eða eiginkonu til félags hins maka. Lögin viðurkenna þessi réttindi - bæði í persónulögum sem fjalla um hjónaband, skilnað o.s.frv., og í refsilögum sem krefjast greiðslu meðlags og meðlags til maka.

Hluti 9 hindúa hjónabandslaganna viðurkennir einn þátt hjúskaparréttinda - réttinn til samtaka og verndar hann með því að leyfa maka að fara fyrir dómstóla til að framfylgja réttinum. Hugmyndin um endurheimt hjónalegs réttinda er lögfest í persónurétti hindúa núna, en hefur uppruna nýlendutíma og á sér uppruna í kirkjulögum. Svipuð ákvæði eru til í persónulögum múslima sem og skilnaðarlögum, 1869, sem gilda um kristinn fjölskyldurétt.
Tilviljun, árið 1970, felldi Bretland úr gildi lög um endurheimt hjónabandsréttinda.

Hvernig er hægt að höfða mál samkvæmt kafla 9?

Ef maki synjar um sambúð getur hitt makið flutt heimilisdóm þar sem leitað er úrskurðar um sambúð. Verði ekki farið að úrskurði dómsins getur dómurinn lagt eignir. Hins vegar er hægt að áfrýja niðurstöðunni til Hæstaréttar og Hæstaréttar.

Venjulega, þegar maki sækir um skilnað einhliða, þá sækir hitt makinn um endurheimt hjónabandsréttar ef hann eða hún er ekki sammála skilnaðinum. Litið er svo á að ákvæðið sé inngrip með lagasetningu til að koma á sáttamiðum milli sparnaðarmaka.

Hvers vegna hefur verið mótmælt lögum?

Lögin eru véfengd nú á þeirri meginforsendum að þau brjóti gegn grundvallarrétti til friðhelgi einkalífs. Í málflutningi tveggja laganema er því haldið fram að endurheimt hjónabandsréttar með umboði dómstóla jafngilti þvingunaraðgerð af hálfu ríkisins, sem brjóti í bága við kynferðislegt og ákvarðana sjálfræði og rétt til friðhelgi einkalífs og reisn. Árið 2019 viðurkenndi níu manna dómarar Hæstaréttar réttinn til friðhelgi einkalífs sem grundvallarréttindi.

Þrátt fyrir að ákvæðið um endurheimt hjónabandsréttinda hafi verið staðfest af Hæstarétti fyrr, hafa lögfræðingar bent á að tímamótadómur dómarans níu dómara í persónuverndarmálinu hafi sett grunninn fyrir hugsanlegar áskoranir gegn nokkrum lögum eins og refsiverðu samkynhneigð, hjónaband. nauðgun, endurheimt hjónabandsréttar, tveggja fingraprófið í nauðgunarrannsóknum.

Þrátt fyrir að lögin séu ex-facie („á augliti ef þau“) kynhlutlaus þar sem þau heimila bæði eiginkonu og eiginmanni að sækja um endurheimt hjónabandsréttinda hefur ákvæðið óhóflega áhrif á konur. Konur eru oft kallaðar aftur til hjúskaparheimila samkvæmt ákvæðinu og í ljósi þess að hjúskaparnauðgun er ekki glæpur gerir þær þær næmar fyrir slíkri þvinguðu sambúð.

Jafnframt verður deilt um hvort ríkið geti haft svo ríka hagsmuni af því að vernda hjúskaparstofnunina að það heimili með lögum að knýja fram sambúð maka.

Hvað hefur dómstóllinn sagt um lögin áðan?

Árið 1984 staðfesti Hæstiréttur 9. kafla laga um hjónabönd hindúa í máli Saroj Rani gegn Sudarshan Kumar Chadha og taldi að ákvæðið þjóni félagslegum tilgangi sem aðstoð við að koma í veg fyrir að hjónaband slitni. Fyrir afskipti Hæstaréttar höfðu tveir hæstadómstólar - dómstólar Andhra Pradesh og Delhi - úrskurðað á annan hátt um málið. Sabyasachi Mukherjee hæstaréttardómari, einn dómari, setti lögin.

Árið 1983 hafði einn dómari við Hæstarétt Andhra Pradesh í fyrsta skipti fellt ákvæðið í máli T Sareetha gegn T Venkatasubbaiah og lýst því ógilt. Dómari P Choudhary vitnaði meðal annars í réttinn til friðhelgi einkalífs. Dómurinn taldi einnig að í máli sem snerti eiginkonuna eða eiginmanninn svo náið væri betra að aðilarnir séu í friði án ríkisafskipta. Dómurinn hafði, síðast en ekki síst, einnig viðurkennt að þvinguð kynferðisleg sambúð hefði alvarlegar afleiðingar fyrir konur.

Samt sem áður, sama ár, tók einn dómari við Hæstarétt Delí öfugt við lögin. Í máli Harvinder Kaur gegn Harmander Singh Chaudhry staðfesti Hæstiréttur Delhi ákvæðið.

Af skilgreiningum á sambúð og sambýli kemur í ljós að kynmök eru einn af þeim þáttum sem mynda hjónabandið. En það er ekki summum bonum. Kynlíf er viðkvæðið í máli T Sareetha. Eins og hjónabandið samanstandi af engu öðru nema kynlífi. Chaudhary, of mikil áhersla J á kynlíf er grundvallarvillan í rökhugsun hans. Hann virðist halda því fram að endurgreiðsluúrskurður hafi aðeins einn tilgang, það er að neyða óviljugri eiginkonu til að „hafa kynlíf með eiginmanninum“.

Dómari Avadh Behari Rohatgi við Hæstarétt Delí, sem gagnrýndi dóm Andhra Pradesh Hæstaréttar, bætti við að það væri í þágu ríkisins að fjölskyldulífi yrði viðhaldið og að heimili ætti ekki að brjóta upp með upplausn hjónabandsins. foreldra. Jafnvel í fjarveru barna er það í þágu ríkisins að hjónabandið haldist stöðugt og viðhaldið ef mögulegt er.

Hæstiréttur staðfesti skoðun Hæstaréttar í Delí og ógilti dóm Hæstaréttar Andhra Pradesh.

Deildu Með Vinum Þínum: