Útskýrt: Af hverju Kína er að skoða þriggja barna stefnu

Kína hefur slakað á tveggja barna norminu og samþykkt þriggja barna stefnu. Hverjar eru ástæðurnar fyrir stefnubreytingu þess og hvers vegna eru sumir efins?

Maður og barn með grímur til að verjast kransæðavírnum ganga um verslunarsvæði í Peking, Kína, sunnudaginn 15. ágúst 2021. (AP Photo/Ng Han Guan)

Í meiriháttar stefnubreytingu sem miðar að því að auka lækkandi fæðingartíðni landsins slakaði Kína á föstudag á fyrri tveggja barna normi sínu og samþykkt þriggja barna stefnu Kommúnistaflokkurinn, sem er við völd, ræddi. Ályktunin var samþykkt ásamt nokkrum öðrum á fundi National People's Congress (NPC).

Fyrr á þessu ári, eftir Manntalsgögn Kína sýndi að fólksfjölgun minnkaði í minnsta hraða síðan á fimmta áratugnum, tilkynnti landið að það myndi leyfa þrjú börn á hvert hjón - fimm árum eftir að það slakaði fyrst á umdeildri eins barnsstefnu sinni í tvö.

Eins barnsstefna Kína, sem fyrrum leiðtogi Deng Xiaoping hafði framfylgt árið 1980, hafði haldist til ársins 2016, þegar ótti við að hröð öldrun íbúa grafi undan hagvexti neyddi stjórnarkommúnistaflokkinn til að leyfa tvö börn á hvert hjón.

Þó að slökunin hafi skilað sér í nokkrum framförum á hlutfalli ungs fólks í landinu, þótti stefnubreytingin ófullnægjandi til að afstýra yfirvofandi lýðfræðilegri kreppu.

Jafnvel þar sem þriggja barna stefna hefur nú verið kynnt eru margir efins og velta því fyrir sér hvernig hún gæti tekist á við áskoranir sem 2016 breytingin gæti ekki, vegna þátta eins og hærri framfærslukostnaðar og langan vinnutíma.

Hversu vel virkaði eins barnsstefna Kína?

Kína hóf eins barnsstefnu sína árið 1980 þegar kommúnistaflokkurinn hafði áhyggjur af því að vaxandi íbúafjöldi landsins, sem þá var að nálgast einn milljarð, myndi hindra efnahagsframfarir.

Stefnan, sem var innleidd á skilvirkari hátt í þéttbýli, var framfylgt með ýmsum hætti, meðal annars með því að hvetja fjölskyldur fjárhagslega til að eignast eitt barn, gera getnaðarvarnir víða aðgengilegar og beita refsiaðgerðum gegn þeim sem brutu stefnuna.

Kínversk yfirvöld hafa lengi fagnað stefnunni sem árangursríkri og fullyrt að hún hafi hjálpað landinu að koma í veg fyrir alvarlegan matar- og vatnsskort með því að koma í veg fyrir að allt að 40 milljónir fæddust.

Hins vegar voru eins barns mörkin einnig uppspretta óánægju þar sem ríkið beitti hrottalegum aðferðum eins og þvinguðum fóstureyðingum og ófrjósemisaðgerðum. Það var einnig mætt með gagnrýni og var enn umdeilt fyrir að brjóta mannréttindi og fyrir að vera ósanngjarnt við fátækari Kínverja þar sem þeir ríkari hefðu efni á að greiða efnahagslegar refsiaðgerðir ef þeir brutu gegn stefnunni.

Heimild: Heimurinn okkar í gögnum

Að auki hafa valdhafar Kína verið sakaðir um að framfylgja æxlunarmörkum sem tæki til félagslegrar eftirlits. Uighur múslimska þjóðernisminnihlutinn hefur til dæmis neyðst til að eignast færri börn til að takmarka fjölgun íbúa.

Þá hefur meintur ávinningur stefnunnar einnig verið dreginn í efa. Vegna stefnunnar, á meðan fæðingartíðni lækkaði, skekktist kynjahlutfallið gagnvart körlum. Þetta gerðist vegna hefðbundins vals fyrir karlkyns börn í landinu. Vegna þessa fjölgaði fóstureyðingum kvenfóstra og einnig fjölgaði þeim stúlkum sem voru vistaðar á munaðarleysingjahæli eða yfirgefnar.

Sérfræðingar hafa einnig kennt stefnunni um að gera íbúa Kína að eldast hraðar en önnur lönd, sem hefur áhrif á vaxtarmöguleika landsins. Einnig er lagt til að vegna langvarandi áhrifa stefnunnar, myndi Kína ekki geta uppskorið fullan ávinning af hagvexti sínum og muni þurfa aðrar leiðir til að styðja hann - ólíkt Indlandi og öðrum asískum hagkerfum eins og Indónesíu og Filippseyjum. , sem hafa unga íbúa. Íbúar Indlands munu til dæmis byrja að eldast upp úr miðri þessari öld.

Hjálpaði það að slaka á eins barnsstefnunni?

Frá 2016 leyfðu kínversk stjórnvöld loksins tvö börn á hvert par –- stefnubreyting sem gerði lítið til að stöðva hraða fólksfjölgun. Manntalsgögn Kína 2020, sem gefin voru út fyrr í þessum mánuði, sýna að íbúafjölgun landsins lækkar hratt þrátt fyrir slökunina árið 2016.

Á síðasta ári fæddust 1,2 milljónir barna í Kína, samanborið við 1,465 milljónir árið 2019 - lækkun um 18 prósent á einu ári, samkvæmt National Bureau of Statistics. Frjósemi landsins er nú komin niður í 1,3, langt undir 2,1 uppbótarstigi sem þarf til að hver kynslóð geti endurnýjað sig að fullu.

Sameinuðu þjóðirnar búast við að íbúum Kína fari að fækka eftir 2030, en sumir sérfræðingar segja að þetta gæti gerst strax á næstu einu eða tveimur árum. Árið 2025 mun landið missa „fjölmennasta“ merkið sitt til Indlands, sem árið 2020 hafði áætlað 138 milljónir manna, 1,5 prósent á eftir Kína.

Fæðingartíðni um allan heim árið 2020. (Heimild: Our World in Data)

Hvers vegna eru margir enn efins um þriggja barna stefnuna?

Sérfræðingar segja að slökun á takmörkunum á æxlunarréttindum ein og sér geti ekki komið langt í að afstýra óæskilegri lýðfræðilegri breytingu.

Helstu þættirnir á bak við færri börn sem fæðast, segja þeir, eru hækkandi framfærslukostnaður, menntun og stuðningur við öldrun foreldra. Vandamálið versnar af víðtækri menningu landsins um langan vinnutíma. Einnig hefur orðið menningarbreyting á þeim áratugum sem eins barnsstefnan var í gildi, mörg pör töldu að eitt barn væri nóg og sum lýstu engan áhuga á að eignast börn.

Kínversk stjórnvöld hafa hins vegar sagt að nýju stefnan muni fylgja stuðningsaðgerðum, sem verði til þess fallnar að bæta mannfjöldauppbyggingu landsins okkar, uppfylla stefnu landsins um að takast á við öldrun íbúa og viðhalda forskoti, úthlutun mannauðs, samkvæmt Xinhua fréttastofunni.

Fréttabréf| Smelltu til að fá bestu útskýringar dagsins í pósthólfið þitt

Deildu Með Vinum Þínum: